W obecnym kształcie Izba istnieje od stycznia 2004 r. Jej powstanie wiązało się z przekształceniem Szkoły Podstawowej nr 1 im. Kpt. Pawła Cymsa (noszącej to imię w latach 1979 – 2004) w Gimnazjum nr 1 im. Św. Wojciecha.
Izba jest kontynuatorką Izby Tradycji i Patrona Szkoły utworzonej w marcu 1979 r., gdy ówczesna szkoła podstawowa otrzymała imię kpt. Cymsa – dowódcy oddziałów powstańczych, które w styczniu 1919 r., w czasie powstania wielkopolskiego, doprowadziły do wyzwolenia Inowrocławia spod zaboru pruskiego.
W zbiorach Izby znajdują się eksponaty dotyczące powstania wielkopolskiego oraz bogata dokumentacja fotograficzna z jego czasów. Zbiory powstały w wyniku gromadzenia ich przez uczniów i nauczycieli historii (szczególnie w latach 80-tych XX w.) oraz przekazania przez prywatnych kolekcjonerów po 2004 r. Ważną częścią ekspozycji są powiększenia fotografii z powstania wielkopolskiego udostępnione Izbie przez dyrekcję Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu.
Izba Tradycji Powstania wielkopolskiego i Wychowania Patriotycznego im. Kpt. Pawła Cymsa jest od 2004 r. siedzibą Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 Koło Inowrocław.
Przy Izbie Tradycji działa Koło Młodzieżowe Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego, zrzeszające uczniów i absolwentów naszej szkoły.
